در مقاله‌ی آشنایی با اولان باتور در مورد مجسمه‌ی چنگیزخان صحبت کرده بودیم. اینجا می‌خواهیم توضیحات دقیق‌تری بدهیم. تندیس چنگیزخان دقیقاً در محلی ساخته شده که بنا بر گفته‌ی افسانه‌های این کشور، چنگیز موفق به پیدا کردن یک شلاق یا تازیانه از جنس طلا شده بود. طبق پیش‌گویی‌ها، تازیانه‌ی طلا نشانه‌ی فرمانروایی و سروری چنیگز خان در آینده بوده است.

به محوطه‌ی این مجسمه‌ی عظیم که برسیم، سوار بر خودرو از دروازه‌ای عبور می‌کنیم که بر روی آن مجسمه‌هایی از ۹ جنگجوی سوارکار مغولی قرار گرفته است. کل محوطه حدود ۲۰۰ هکتار مساحت دارد. بعد از دروازه به پارکینگی می‌رسیم. این جا باید از خودرو پیاده شده و ادامه راه را قدم بزنیم.

تندیس بزرگ چنیگز در بالای تپه‌ای جای گرفته و باید حدود ۱۰۰ پله را طی کنیم تا به آن برسیم. مجسمه بر روی ساختمانی دایره‌ای شکل ساخته شده که در واقع مرکز توریستی اولان‌باتور است. روی این ساختمان چند طبقه هم مجسمه را قرار داده‌اند و داخلش موزه‌ای جای گرفته است. ساختمان و مجسمه‌ی چنگیز در سال ۲۰۰۸ و با هزینه‌ی ۴ میلیون دلاری ساخته شد. ساختمان موزه ۱۰ متری ارتفاع و ۳۶ ستون دارد. این ستون‌ها در واقع نمادی از ۳۶ خان مغول از زمان چنگیزخان تا لیگدان خان (آخرین خان مغول) است.

وارد ساختمان که بشویم، قدم به موزه‌ای گذاشته‌ایم که حاوی اشیایی متعلق به دوران برنز تا عصر حاضر است. یکی از دیدنی‌های جالب موزه یک چکمه چرمی ۵ متری است که به سبک و سیاق مغولی ساخته شده است. پلکانی در سالن قرار دارد که شما را به سمت یک آسانسور هدایت می‌کند. این آسانسور درون پاهای عقبی و دم اسب مجسمه قرار داده شده و شما را به بالای تندیس می‌رساند. در طبقه‌ی آخر، چند پله‌ای که بالا برویم به گردن اسب می‌رسیم و می‌توانیم از سه سو چمنزارهای استپ اطراف را تماشا کنیم. در پشت سر، بالا تنه‌ی فلزی چنگیز میدان دید را می‌بندد. این جا می‌توانید با چنگیز خان چشم در چشم شوید.

مجسمه‌ی چنگیز و خط نگاه او به سمت شرق و استان خنتی است؛ یعنی زادگاه چنگیز خان. زادگاه چنگیز را همه می‌شناسند ولی جایی که به خاک سپرده شده، تا امروز نامعلوم است. در واقع وصیت چنگیز خان این بود که بعد از مرگش او را پنهانی دفن کنند. به همین جهت کسانی که وظیفه‌ی دفن او را برعهده داشتند، بعد از اتمام کار، به دست سربازان کشته شدند.

در کشور مغولستان و بخشی از کشور چین که مغولستان داخلی نام دارد، برای چنگیز خان احترام بسیار زیادی قائل‌اند. حتی در مغولستان داخلی، جزای توهین به چنگیز خان، زندان است.

پارک ملی ترلج

پارک ملی ترلج در فاصله‌ی ۶۶ کیلومتری اولان باتور قرار داشته و یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی اولان باتور است. سبزدشت‌های زیبا، سوارکاری بر اسب و شتر و دیدن گل‌های سپید گوهر (ادل‌وایز) از جمله جذابیت‌های این پارک طبیعی هستند. در مقاله‌ای دیگر مفصل در مورد پارک ملی ترلج صحبت کرده‌ایم.

موزه بُغد خان

کاخ زمستانی بغد خان یا کاخ موزه بغد خان، قدیمی‌ترین موزه‌ی مغولستان است که بزرگ‌ترین مجموعه‌ی آثار و اشیای دیدنی‌ را در بین موزه‌های این کشور به خود اختصاص داده. این کاخ در واقع یکی از چهار اقامتگاه بغد خان (آخرین امپراتور مغولستان) تا پیش از انقلاب سال ۱۹۲۱ بوده است. کاخ سبز (نام دیگر این عمارت) بین سال‌های ۱۸۹۳ تا ۱۹۰۳ به سبک چینی ساخته شده و احتمالاً مشاهده عکس کاخ گمان خواهید کرد که این بنا جایی در چین قرار دارد.

کاخ بغد خان از معدود جاذبه های دیدنی اولان باتور و مغولستان است که توسط شوروی سابق یا گروهک‌های کومونیستی مغولستان تخریب نشده.

درون مجموعه‌ی کاخ زمستانی، دروازه‌ای به نام دروازه‌ی صلح و شادی، یک عمارت ییلاقی و ۶ معبد جای گرفته‌اند که همه مزین به نقش و نگار و هنر بودایی‌ هستند. این مجموعه‌ به طور کلی از ۲۰ ساختمان و خانه تشکیل شده است. حدود ۸۶۰۰ شیء در موزه نگه‌داری می‌شود و سالانه ۴۰ هزار نفر بازدید کننده دارد. بسیاری از لوازم و وسایل بوگد خان در این موزه دیده می‌شود؛ مثل تاج و تخت او، مجموعه‌ی حیوانات تاکسیدرمی شده‌اش، گیر مخصوص او و چکمه‌هایی که توسط تزار نیکولاس دوم روس به بوگد خان داده شده بود.

یادبود زایسان

یادبود زایسان یکی از جاذبه های دیدنی اولان باتور است که بر روی یکی از تپه‌های جنوبی شهر جای دارد. روس‌ها این بنا را به عنوان یادبودی برای سربازان کشته شده در جنگ جهانی دوم ساخته‌اند. دیوار نمای زیبایی به سبک موزاییکی بر محیط داخلی یک حلقه‌ی بزرگ بتنی نقش بسته و این حلقه در ارتفاع ۵ متری از زمین قرار گرفته است. از محل یادبود زایسان می‌توانید نمایی پانورامیک از پایتخت مغولستان ببینید.

برای رسیدن به یادبود زایسان باید از یک تپه کم شیب بالا برویم و چند ۱۰۰ پله‌ای را طی کنیم که حدود ۲۰ دقیقه‌ای طول می‌کشد. معمولاً در آن‌جا توریست‌های خارجی و مغولی حضور دارند؛ البته چندان شلوع نیست. در بالای تپه، علاوه بر نمایی که به شهر داریم، منظره‌ای زیبا پارک ملی ترلج و رود تول هم به چشم می‌خورد. پارادوکس اولان باتور در اینجا کاملاً مشهور است؛ منطقه‌ی یورت با سبک کوچ نشینی مغول که آرام آرام به شهری مدرن با آسمان خراش‌های زیبا تبدیل شده و سایه روشنی عجیب می‌سازد. در مورد ساختار شهری پایتخت و منطقه‌ی یورت در مقاله‌ی آشنایی با اولان باتور صحبت کرده‌ایم.

داستان یادبود زایسان

دیوار نمای موزاییکی یادبود زایسان به سبک رئالیسم سوسیالیستی طراحی شده و تسلیم شدن سربازان ژاپنی و نازی‌های آلمانی را در برابر سربازان شوروی نشان می‌دهد. در واقع این یادبود نشانی از موفقیت‌ها و پیروزی‌های شوروی در جنگ است.

بخشی که به تسلیم شدن سربازان ژاپنی اشاره دارد، نگاره‌ای از «نبرد رودخانه‌ی خالکین» است. این نبرد در نزدیکی شهر چویی‌بالسان در شرق مغولستان و در سال ۱۹۳۹ شکل گرفت. ژاپنی‌ها، که به شکل بی‌رحمانه‌ای بیشتر بخش‌های چین را تصرف کرده بودند، در طی ۸ سال بارها به مرزهای محافظت شده‌ی مغولستان از سوی شوروی حمله کردند. این درگیری‌ها نهایتاً به نبر خالکین گول ختم شد که یکی از اولین نبردهای بزرگ جنگ جهانی دوم به شمار می‌آمد و از لحاظ تاریخی برای مغول‌ها و روس‌ها اهمیت زیادی دارد.

بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در نبرد خالکین گول شرکت داشتند. طبق برآوردهای انجام شده، ۴۵ هزار سرباز ژاپنی و ۱۷ هزار سرباز شوروی در عرض چند هفته کشته شدند. در نهایت روس‌ها به لطف تانک‌های سنگین، سیستم حمل و نقل بهتر و توپخانه‌های مجهزشان، ژاپنی‌ها را محاصر کردند و آن‌ها را شکست دادند. سوارکاران جنگجوی مغولی هم در این جنگ شرکت داشتند و با شهامت در برابر سلاح‌های مرگبار ژاپنی‌ها، تنها با یک اسب و سلاح‌های کوچک‌شان، قد علم کردند. در دیوار نمای زایسان، در کنار سربازان شوروی، سوارکاران مغول هم حاضر هستند و این یادبود به طور کلی نمادی از دوستی روسیه و مغولستان به شمار می‌آید.

در کناره‌ی خارجی حلقه‌ی یادبود، بنایی بتنی به بلندای ۱۰ متر وجود دارد که در واقع یک سرباز غول پیکر است که پرچم شوروی را به اهتزاز در آورده است. همچنین در محیط بیرونی حلقه، چهره‌ی استالین، لنین و سوخباتار (پدر انقلاب مغولستان) روی بتن نقش بسته است.

پارک بودا

مجسمه طلایی بودا - یادبود زایسان در بالای تپه در سمت چپ تصویر مشخص است.

پارک و مجسمه‌ی عظیم بودا در نزدیکی یادبود زایسان قرار دارد. تا قرن ۱۶، دین اصلی مغول‌ها شامانیسم بود و سپس آیین بودایی در این کشور رایج شد. پارک بودا به دلیل ساختمان‌های مسکونی و تجاری که امروزه در اطرافش ساخته شده، کمی از تک و تا افتاده ولی دیدنش خالی از لطف نیست. در پایین مجسمه‌ی طلایی رنگ گوتاما بودا (بنیان‌گذار آیین بودایی) اتاقکی وجود دارد که در آن نقاشی‌های بودایی که به تانگ‌کا معروف‌اند، چندین سوترا و شمایلی از بودا قرار داده‌اند.